استان همدان با دارا بودن خوشه‌های تخصصی و فعال در حوزه‌های مختلف صنعتی، به‌عنوان یکی از مراکز مهم تولید و توسعه کسب‌وکارهای صنعتی کشور شناخته می‌شود. این استان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده انسانی، منابع طبیعی و زیرساخت‌های پیشرفته، در مسیر رشد اقتصادی پایدار و افزایش سهم صادرات گام‌های موثری برداشته است.
معرفی خوشه‌های صنعتی کلیدی استان همدان
از سفال لالجین تا منبت ملایر؛ استان همدان، پیشران صنایع خلاق و تولیدی ایران
استان همدان با پیشینه‌ای غنی در هنر، صنعت و دانش، از قطب‌های مهم توسعه خوشه‌ای در کشور به شمار می‌رود. این استان با دارا بودن نیروی انسانی متخصص، زیرساخت‌های تولیدی پیشرفته، و پیوند عمیق با سنت‌های بومی، موفق به شکل‌دهی خوشه‌های صنعتی متنوع و با ارزش افزوده بالا شده است. در ادامه، مهم‌ترین خوشه‌های فعال استان همدان معرفی می‌شوند:
۱. خوشه مبلمان و منبت ملایر
ملایر به‌عنوان پایتخت منبت ایران و یکی از مراکز اصلی تولید مبلمان استیل و راحتی، میزبان بیش از ۳,۶۰۰ واحد تولیدی در این حوزه است. این خوشه با اشتغال‌زایی برای ۲,۵۰۰ نفر، سهمی بالغ بر ۵۰ درصد از تولید مبلمان استیل کشور را به خود اختصاص داده و رتبه نخست ملی را داراست.
ترکیب طرح‌های منحصربه‌فرد، بهره‌گیری از چوب‌های باکیفیت، و حضور در بازارهای صادراتی، از عوامل موفقیت این خوشه به شمار می‌آیند.
۲. خوشه سفال و سرامیک لالجین
لالجین با قدمتی بیش از ۷۵۰ سال در تولید سفال، به‌عنوان پایتخت سفال ایران و نامزد ثبت جهانی در یونسکو شناخته می‌شود. این خوشه با ۱,۶۰۰ بنگاه فعال و اشتغال بیش از ۶,۵۰۰ نفر، در تولید انواع سفال‌های تزئینی، مصرفی و بهداشتی نقش محوری دارد.
سالانه بیش از ۱۰,۰۰۰ تن انواع محصولات سفالی از لالجین به بازارهای داخلی و بین‌المللی صادر می‌شود که نشان از قدرت برند و اصالت این خوشه دارد.
۳. خوشه پوشاک کردآباد
کردآباد همدان یکی از قطب‌های نوظهور در تولید پوشاک صنعتی، ورزشی و مردانه است. خوشه پوشاک کردآباد با بیش از ۲۰۰ واحد فعال و ۶۶۰ نفر اشتغال مستقیم، در تولید انواع تریکو، لباس کار و پیراهن مردانه فعالیت دارد.
کیفیت بالا، طراحی متنوع و قیمت رقابتی از عوامل تمایز این خوشه در بازارهای داخلی و صادراتی محسوب می‌شود.
۴. خوشه قطعات لاستیکی و رزینی رزن
شهرستان رزن با تمرکز بر تولید قطعات لاستیکی و رزینی، به یکی از خوشه‌های تخصصی در حوزه قطعات خودرو، کشاورزی، آسانسور و تجهیزات ورزشی تبدیل شده است. این خوشه با ۵۵ واحد تولیدی و اشتغال ۱۹۵ نفر، با تکیه بر تنوع محصول، انعطاف‌پذیری در طراحی و قیمت رقابتی، نقش مهمی در زنجیره تأمین صنایع بزرگ ایفا می‌کند.
مزیت‌های رقابتی خوشه‌های صنعتی استان همدان
تنوع بالای محصولات در حوزه‌های صنایع خلاق، تولیدی و صنعتی
بهره‌مندی از نیروی انسانی ماهر در زمینه‌های طراحی، تولید و صادرات
توسعه زیرساخت‌های صنعتی، شهرک‌ها و نواحی تخصصی
دسترسی به بازارهای صادراتی در کشورهای همسایه و فرامنطقه‌ای
تعامل مؤثر با دانشگاه‌ها، مراکز رشد و پژوهشکده‌ها جهت نوآوری محصول
چشم‌انداز توسعه صنعتی استان همدان
استان همدان با هدف تقویت جایگاه خود در حوزه صنایع صادرات‌محور و دانش‌بنیان، برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای برای ارتقاء خوشه‌های صنعتی در دستور کار دارد. راهبردهای کلیدی استان شامل افزایش سهم صادرات غیرنفتی، ارتقاء فناوری، استانداردسازی محصولات و حمایت از نوآوری در زنجیره ارزش می‌باشد.
هدف نهایی، تبدیل همدان به یکی از قطب‌های صنعتی با ارزش افزوده بالا و اشتغال پایدار در کشور است؛ مسیری که با هم‌افزایی بخش خصوصی، دولتی و نهادهای علمی به‌صورت نظام‌مند در حال تحقق است.